esmaeily M, ghaseminiaei F. A review of the challenges and opportunities of using artificial intelligence in counseling and psychotherapy. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry 2025; 12 (5)
URL:
http://shenakht.muk.ac.ir/article-1-2424-fa.html
1- استاد تمام گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2- دکتری مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده: (36 مشاهده)
مقدمه: در دهههای اخیر، هوش مصنوعی بهعنوان یکی از پیشرفتهای کلیدی فناوری، در حوزههای مختلف ازجمله سلامت روان و خدمات مشاورهای نفوذ یافته است و با توجه به گسترش کاربردهای آن، بررسی ابعاد مختلف بهرهگیری از هوش مصنوعی در مشاوره و رواندرمانی ضرورت مییابد.
هدف: هدف این پژوهش بررسی فرصتها و چالشهای مرتبط با استفاده از هوش مصنوعی در حوزه مشاوره و رواندرمانی، و تحلیل پیامدهای احتمالی آن بر ساختارهای حرفهای و انسانی این عرصه است.
روش: این مطالعه از نوع مرور نظاممند بوده و با جستوجو در پایگاههای گوگل اسکالر، اسکوپوس و پابمد در بازه زمانی ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۴ انجام شد. در گام نخست، ۹۵ مقاله شناسایی گردید که پس از ارزیابی دقیق معیارهای روششناختی، کیفیت پژوهشی و ارتباط موضوعی، ۱۴ مقاله دارای بالاترین سطح اعتبار و همراستایی باهدف پژوهش برای تحلیل نهایی انتخاب شدند.
یافتهها: یافتهها نشان دادند که هوش مصنوعی میتواند موجب افزایش دسترسپذیری خدمات، رفع محدودیتهای زمانی و مکانی، ارتقای دقت تشخیص، و ارائه مدلهای نوین مشاوره مجازی شود. بااینحال، چالشهایی نظیر تهدید امنیت دادهها، احتمال افشای اطلاعات شخصی، تضعیف تعامل انسانی اصیل، کمبود تحلیلهای عمیق و چندوجهی، و مسائل اخلاقی و نظارتی همچنان پابرجاست.
نتیجهگیری: نتایج پژوهش بر ضرورت تدوین چارچوبهای اخلاقی و فرهنگی متناسب باارزشهای جامعه ایرانی، نظارت میانرشتهای متخصصان، و انجام پژوهشهای کنترلشده کمی و کیفی تأکید دارد. بهکارگیری هوش مصنوعی در مشاوره و رواندرمانی تنها در صورتی میتواند مؤثر و انسانی باقی بماند که با ملاحظات فرهنگی، دینی و اخلاقی همساز گردد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1403/10/8 | پذیرش: 1403/11/13 | انتشار: 1404/9/18